Opis

Mapa obejmuje fragment pogranicza polsko-czechosłowackiego na północnym Spiszu i w Tatrach Wysokich. Na drukowanym podkładzie topograficznym zostały odręcznie zaznaczone różne wersje przebiegu granicy polsko-czechosłowackiej proponowane i ustalane w latach 1920-1922. Są to: tzw. „linia Ambasadorów” z 28 lipca 1920 r. (kolor niebieski), linia graniczna proponowana przez stronę czechosłowacką (kolor pomarańczowy), linia graniczna proponowana przez stronę polską (kolor granatowy), linia graniczna przegłosowana przez Komisję Delimitacyjną 25 września 1922 r. (kolor brązowy). Podstawowymi punktami spornymi, przedstawionymi na mapie, jest podział północnego Spiszu pomiędzy Polskę a Czechosłowacją oraz określenie przynależności państwowej położonej w Tatrach Doliny Jaworzyny. Spisz do I wojny światowej znajdował się w granicach Węgier. Po rozpadzie monarchii Austro-Węgierskiej oraz zakończeniu wojny, nowopowstała Czechosłowacja rościła pretensje terytorialne do całego obszaru północnych Węgier, z kolei liczna na północnym Spiszu ludność polska, domagała się przyłączenia tego obszaru do Polski. W 1919 roku, podczas konferencji w Paryżu, podjęto decyzję o przeprowadzeniu na północnym Spiszu w połowie 1920 roku plebiscytu, który miał zadecydować o przynależności politycznej tego obszaru. Ostatecznie plebiscytu nie przeprowadzono (z powodu wojny polsko-bolszewickiej), a podziału północnego Spiszu dokonała Rada Ambasadorów 28 lipca 1920 roku, przyznając Polsce jego niewielki fragment (kolor niebieski). Bardzo zbliżony przebieg granicy na Spiszu postulowała także strona czechosłowacka (kolor pomarańczowy). Nie zakończyło to sporów terytorialnych polsko-czechosłowackich. Nie rozstrzygnięto wówczas także przynależności państwowej Doliny Jaworzyny. Dwa lata później, we wrześniu 1922 r., nową wersję linii granicznej przegłosowała międzynarodowa Komisja Delimitacyjna (kolor brązowy). Postulowała ona włączenie do Polski części Tatr Wysokich na wschód od Rysów i Morskiego Oka oraz dzieliła dolinę Jaworzyny pomiędzy Polskę a Czechosłowację (granica miała biec dnem doliny). Była to propozycja korzystniejsza dla Polski niż wcześniejsze rozstrzygnięcia Rady Ambasadorów. Natomiast ta sama propozycja Komisji Delimitacyjnej z roku 1922 dzieliła północny Spisz w sposób jeszcze bardziej niekorzystny dla Polski, pozostawiając gminy Kacwin i Niedzica po stronie czechosłowackiej. Co ciekawe taki sam, bardzo niekorzystny dla Polski, podział północnego Spiszu uwzględniała także propozycja Polski (kolor granatowy), która jednocześnie postulowała włączenie do Polski dużo większego obszaru Tatr Wysokich wraz z całą doliną Jaworzyny (obszar ten pod względem historycznym także jest zaliczany do Spiszu). Strona polska wyraźnie dążyła do swoistej wymiany terytoriów - dolinę Jaworzyny za Kacwin i Niedzice. Było to jednak działanie nieskuteczne. Żadna z propozycji przebiegu granicy zaznaczona na tej mapie nie została zatwierdzona dokładnie w takiej wersji. Ostateczny przebieg granicy polsko-czechosłowackiej w tym regionie, w wersji istniejącej do czasów współczesnych, ustalono dopiero na posiedzenia Komisji Delimitacyjnej w Brnie (Czechosłowacja) 11 lutego 1924 roku, a następnie zatwierdzono przez Ligę Narodów 12 marca 1924 roku.