Opis

Mapa w języku angielskim wydana przez Biuro Kartograficzne Centralnej Agencji Polskiej w Lozannie, przedstawiająca procentowy udział dzieci narodowości polskiej wśród uczniów szkół podstawowych w powiatach wschodniej części Prus, według oficjalnych danych statystycznych rządu pruskiego, pochodzących ze spisu szkolnego z roku 1911. Na mapie brak daty, ale można przypuszczać, że została wykonana w latach 1917-1919. Szrafem przedstawiono udział dzieci narodowości polskiej wśród uczniów szkół podstawowych w pięciu nierównych przedziałach procentowych – 0,5-10%; 10-25%; 25-40%; 40-50%; 50-100%, na tle podziału administracyjnego na powiaty, rejencje i prowincje. Z danych przedstawionych na mapie wynika dominujący (ponad 50%) udział uczniów narodowości polskiej we wszystkich powiatach Górnego Śląska, wschodniej części Opolszczyzny, zdecydowanej większości Wielkopolski, większości Kaszub oraz szerokiego pasa w południowej części Mazur. Wykorzystywanie przez polskie instytucje, na potrzeby przedstawiania argumentów za polskością Śląska, Wielkopolski, Pomorza, Warmii i Mazur, oraz w celu wykazania słuszności polskich żądań odnośnie przyszłych zachodnich granic Polski, danych pochodzących z pruskiego spisu szkolnego z 1911 roku, a nie ze spisu powszechnego z 1910 roku, było uzasadnione m.in. tym, że w spisach powszechnych narodowość była ustalana na podstawie odpowiedzi na pytanie o język ojczysty, a statystyka pruska wyszczególniała obok języka polskiego, także język kaszubski i mazurski, co skutecznie zmniejszało liczbę osób deklarujących język polski (a tym samym liczbę osób zaliczonych do polskiej narodowości). Ponadto w pruskim spisie powszechnym istniała możliwość zadeklarowania dwóch języków i część Polaków, znających także język niemiecki, deklarowało język polski wraz z niemieckim, co skutkowało zaliczeniem ich do tzw. „osób dwujęzycznych”. W lewym górnym rogu mapy dopisano odręcznie w języku francuskim Epreuve, czyli Test.