Rozsiedlenie ludności polskiej na Orawie i Spiszu

Typ mapy: Społeczna
Kategoria: Spisz/Orawa narodowości
detail_image
Opis

Na mapie przedstawiono za pomocą szrafu, w trzech przedziałach liczbowych (powyżej 75%; powyżej 50%; około 25%), rozmieszczenie i udział procentowy ludności polskiej na obszarze Orawy i Spiszu. Ponadto zaznaczono granicę sprzed 1914 roku pomiędzy Węgrami a Austrią (Galicją), linie kolejowe, główne miasta oraz miasteczka i wsie na Spiszu i Orawie. Na mapie brak podania źródeł użytych danych liczbowych, można jednak przypuszczać (na podstawie porównań z innymi mapami z tego okresu), że została ona opracowana na podstawie wyników badań Kazimierza Nitscha, polskiego językoznawcy i slawisty, profesora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednego z ekspertów delegacji polskiej na konferencję pokojową w Paryżu w 1919 roku. Oznacza to, że rozmieszczenie i liczba Polaków zostało opracowane na podstawie kryteriów językowych. Z mapy wynika, że Orawa i Spisz, które po zakończeniu I wojny światowej były regionami spornymi na pograniczu polsko-słowacki, były wówczas zdominowane przez ludność polską (polskojęzyczną). Najbardziej wyraźna, ponad 75% dominacja ludności polskiej (polskojęzycznej) jest widoczna zwłaszcza w północnej części Orawy i Spiszu. Im dalej na południe, tym sytuacja narodowościowo-językowa tych regionów była bardziej skomplikowana i niejednoznaczna. Dotyczyło to zwłaszcza Spiszu, na którym występowały liczne „wyspy językowe”, w tym niemieckie. Na podstawie omawianej mapy, można stwierdzić, że formułowane m.in. podczas konferencji pokojowej w Paryżu, polskie roszczenia terytorialne dotyczące północnej Orawy i północnego Spiszu, były uzasadnione kryteriami językowymi i etnicznymi, a arbitralne rozstrzygnięcia Rady Ambasadorów z 28 lipca 1920 roku, dzielące te obszary pomiędzy Polskę a Czechosłowację, bez zachowania nadrzędności kryteriów językowo-etnicznych, były dla Polski oraz ludności mieszkającej na polsko-słowackim pograniczu, niesprawiedliwe i krzywdzące. W lewym górnym roku mapy znajduje się okrągła pieczątka z napisem Komitet Narodowy Obrony Orawy, Spisza i Podhala w Warszawie.

Język mapy: Polski

Twórca mapy: b.d.

Wydawnictwo: Sekcja Miłośników Gór P.T.K. w Warszawie

Miejsce wydania: Warszawa

Rok wydania: ok. 1919

Archiwum: Archiwum Akt Nowych w Warszawie/AAN/100 Archiwum Padarewskiego/920/114/Archiwum Paderewskiego/920/114

Skala: 1:300000

Tekst źródłowy: https://drive.google.com/drive/folders/1fSv7-Sx177VkV0dNIE4ynvcpz4PvzX2b?usp=sharing

Słowa kluczowe geograficzne: Orawa, Spisz, pogranicze polsko-słowackie, granica polsko-słowacka

Słowa kluczowe imienne: Kazimierz Nitsch

Słowa kluczowe rzeczowe: struktura narodowościowa, struktura językowa, Polacy na Spiszu i Orawie