Opis

Mapa przedstawia propozycję przebiegu granic Polski, sformułowaną w roku 1914, na początku wojny, przez Czesława Jankowskiego. W odróżnieniu od wielu, zarówno wcześniejszych, jak i późniejszych propozycji, nie odwoływała się ona do terytorium Polski historycznej sprzed rozbiorów, ale miała być oparta na kryteriach etnicznych (wówczas określanych jako etnograficzne), ponadto bardzo restrykcyjnych, bo pozostawiających poza planowanym terytorium Polski, nie tylko rozproszoną ludność polską na kresach wschodnich, ale także relatywnie liczne i zwarte skupiska Polaków na Wileńszczyźnie czy wschodniej Galicji. Autor mapy przewidywał zwycięstwo Rosji w wojnie światowej, dlatego przedstawił projekt terytorialny, który byłby akceptowalny przez Rosję. Ponadto nie przewidywał realnej możliwości pełnej niepodległości Polski, a raczej związanie Polski unią personalną z Rosją carską. Widać to również na omawianej mapie, gdzie granice zachodnie i południowe Polski, zostały zaznaczone graficznie inaczej niż wschodnie i północne, mające raczej charakter pewnego rodzaju rozgraniczenia wewnętrznego, administracyjnego, a nie międzypaństwowego. Projekt Jankowskiego zakładał oparcie granic Polski, zwłaszcza zachodnich, północnych i południowych, na kryterium etnicznym, czyli dominacji ludności polskiej. Do Polski miał być przyłączony Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk po Opole, Wielkopolska, Pomorze Gdańskie z Żuławami, południowa część Mazur. Granica południowa miała biec według dotychczasowej północnej granicy Węgier, czyli bez przyłączenia do Polski Orawy i Spiszu. Najbardziej oryginalna była jednak propozycja przebiegu granicy wschodniej, która pozostawiała poza przyszłym terytorium Polski nie tylko całą Wileńszczyznę oraz Galicję Wschodnią z Lwowem i Przemyśl, ale także ziemię chełmską, południowe Podlasie, Grodno i Sejny. Koncepcja ta była powszechnie odrzucona nie tylko przez zdecydowaną większość ówczesnych polskich działaczy politycznych, ale również przez środowisko naukowców, geografów (była krytykowana m.in. przez Włodzimierza Wakara i Eugeniusza Romera).